Хоризонтална анализа на финансиските извештаи

Хоризонталната анализа се занимава со утврдување на промените во билансните позиции од финансиските извештаи во два или повеќе последователни периоди.

Таа најчесто се извршува во два чекора. Првиот чекор е пресметка на разликата меѓу износот на билансната позиција во тековниот и претходниот период, на следниот начин:

РАЗЛИКА (ВО АПСОЛУТЕН ИЗНОС) = ТЕКОВЕН ПЕРИОД – ПРЕТХОДЕН ПЕРИОД

Вториот чекор во анализата е изразување на разликата во % на следниот начин:

(РАЗЛИКА/ПРЕТХОДЕН ПЕРИОД) x 100

Да го илустрираме ова со еден пример. Во продолжение се дадени прикази на хоризонтална анализа на билансот на состојба и билансот на успех на едно претпријатие во два последователни периода.

Биланс на состојба

Во склопот на билансот на состојба промената во средствата е утврдена како разлика меѓу вредноста на средствата во 2015 година и вредноста на средствата во 2014 година. Процентуалната промена е утврдена како однос меѓу промената во апсолутен износ и вредноста на средствата во 2014 година. На ист начин е извршена пресметка за сите позиции во склоп на билансот на состојба.

Во склопот на билансот на успех промената во приходите од продажба е утврдена како разлика меѓу приходите од продажба за 2015 година и приходите од продажба за 2014 година. Процентуалната промена е утврдена како однос меѓу промената во апсолутен износ и приходите од продажба за 2014 година. На ист начин е извршена пресметка за сите позиции во склоп на билансот на успех.

Од примерот гледаме колку е едноставно да ја направиме хоризонталната анализа, но се поставува прашањето зошто ни е потребна и како ќе ја толкуваме?

По пресметката на промените треба да ги извоиме билансните позиции кај кои се забележани поголеми промени и да ги разгледаме причините за отстапувањата.

На пример, во склопот на билансот на состојба забележиме значително зголемување на готовината. Знаеме дека слободните парични средства не треба да се чуваат, истите треба да ги вложиме за да може да ги оплодиме и да оствариме одреден приход. Па доколку паричните средства не ни се за нешто наменети би требало да ја разгледаме можноста за нивно инвестирање во хартии од вредност, банкарски депозити и сл.

Или пак дошло до значајно зголемување на залихите. Знаеме дека чувањето на залихи повлекува трошоци и би требало да го знаеме минималното количество на залихи кое мора да го имаме за да може нормално да функционираме. Кога имаме високо ниво на залихи неопходно е да превземеме мерки за нивно намалување со цел на намалување на трошоците што нивното држење ги повлекува.

Утврдување на причините за значајните варијации во склопот на билансот на успех е исто така многу значајно бидејќи ни овозможува да ги утврдиме факторите што влијаат врз приходите и расходите, па на тој начин можеме со конкретни мерки да се насочиме кон максимирање на финансискиот резултат.

Хоризонталната анализа исто така се нарекува анализа на трендот и моја препорака е да направите хоризонтална анализа на вашите финансиски извештаи за повеќе години наназад. Повеќегодишната хоризонтална анализа ќе ви даде значајни податоци за развојот на вашата компанија во текот на времето и идеи за унапредување  на работењето.